Ostatnie lata były dla polskiej gospodarki okresem niezwykle urodzajnym
Stabilny wzrost gospodarczy, rosnące dochody oraz zyski z działalności operacyjnej to jednak tylko fragment obrazu trzech ostatnich lat. Krajowi przedsiębiorcy musieli bowiem sprostać wielu wyzwaniom w postaci między innymi nowych regulacji prawnych, przekształceń na rynku pracy oraz rosnącej presji płacowej.
SpotData – centrum analityczne Bonnier Business Polska oraz KUKE opracowali wspólnie raport – „Czas próby. Ranking ryzyk ekonomicznych dla firm w 2019 r.”, w którym analizowane są najistotniejsze czynniki zagrożeń dla polskich przedsiębiorstw.
Długi ogon w gospodarce
Autorzy raportu zwracają szczególną uwagę na fakt, że pomimo dobrej koniunktury, to co raz więcej firm miewa problemy z rentownością oraz utrzymaniem się na rynku.
“W ciągu trzech ostatnich lat wynik finansowy netto przedsiębiorstw niefinansowych w Polsce wzrósł o ponad 40%. Wśród spółek giełdowych – o ponad 50%. Jednocześnie w świecie firm zachodzi zjawisko, które można nazwać efektem „długiego ogona”, od pojęcia statystycznego opisującego krańce rozkładu dystrybucji.” – czytamy w raporcie.
Rysuje się wyraźny trend w postaci bogacenia się pewnych podmiotów przy jednoczesnym generowaniu dużych strat po przeciwnej stronie spektrum. Firmy o silnej pozycji rynkowej stają się co raz bardziej potężne, podczas gdy mająca problemy konkurencja – staje się dużo słabsza.
W perspektywie kilku najbliższych lat oznacza to, że dość spora grupa przedsiębiorstw będzie mierzyć się z problemem przetrwania na rynku lub podjęcia próby gruntownej reorganizacji i przebudowy modelu biznesowego.
Średnie i małe firmy pod presją
Jak podaje raport – problemy dotyczą głównie mniejszych podmiotów rynkowych, które nie są w stanie bezpośrednio konkurować z większymi graczami oraz wolniej reagują na zmiany technologiczne. Od kilku lat również, regularnie maleje % udziału małych firm (od 10 do 49 pracowników) w ogólnej statystyce przedsiębiorstw podawanej przez GUS.
“Przede wszystkim, mniejsze firmy są generalnie mniej wydajne i z tego powodu słabiej radzą sobie z presją płacową. Na przykład, ekspansja dużych firm IT i finansowych w Polsce, które pracują dla swoich spółek-matek i globalnych klientów, generuje popyt na bardzo dobrze płatne miejsca pracy, których nie są w stanie zaoferować średnie polskie firmy. “
Ranking ryzyk ekonomicznych dla firm w 2019 r
1. Presja płacowa
Wzrost wynagrodzeń będzie jednym z głównych problemów, z jakimi zmierzy się gospodarka w obecnym roku. Jak prognozuje NBP, pomimo spowolnienia gospodarczego w 2019 roku – płace mają rosnąć w tempie 7% w skali roku. Oznacza to dalszy wzrost jednostkowych kosztów pracy oraz braku chętnych do podjęcia aktywności zawodowej.
2. Osłabienie koniunktury
Globalna gospodarka daje wyraźne sygnały ostrzegawcze dotyczące możliwego spowolnienia koniunktury i choć eksperci uspokajają, że do recesji nie dojdzie – oczy analityków skierowane są głównie w stronę zbliżającego się Brexitu oraz wojen gospodarczych pomiędzy światowymi mocarstwami.
3. Niewypłacalność kontrahentów
Problemy finansowe i zatory płatnicze potęgowane będą przez rosnącą liczbę firm z trudem utrzymującą się na rynku. Wzrośnie, tym samym stopień ryzyka współpracy oraz przeprowadzenia transakcji – wymagając wdrożenia dodatkowych zabezpieczeń i gwarancji.
4. Wzrost cen energii
Zamieszanie w obrębie cen energii elektrycznej było gorącym tematem końcówki 2018 roku. O ile rząd próbuje w sposób legislacyjny hamować wzrost kosztów powodowany głównie cenami węgla oraz praw do emisji CO2 – ryzyko związane z kosztami energii będzie wzrastać, zwłaszcza dla branż energochłonnych.
5. Wzmożona konkurencja
Rosnące koszty będą skłaniać małe podmioty do łączenia się w większe przedsiębiorstwa w ramach danego sektora rynku. Poprawi to ich pozycję konkurencyjną oraz usprawni rentowność. Branże o dużym stopniu rozproszenia będą się konsolidować.
6. Nowe regulacje prawne
Konieczność stałego monitorowania nowelizacji i nowych przepisów prawa oraz dostosowywanie do nich swojego modelu biznesowego będzie wyraźnym czynnikiem ryzyka – co istotne, nie rozkładającym się równomiernie wobec całej gospodarki lecz uderzającym silniej w już i tak mocno regulowane branże.
7. Skokowe zmiany cen surowców
Szczególnie wrażliwe na ten typ ryzyka będą firmy produkcyjne, które sprzedają swoje produkty na rynku po cenach nie uwzględniających automatycznie zmian cen surowców. W szczególności mowa tutaj o sektorze transportu, branży budowlanej oraz spożywczej.
8. Skokowe zmiany kursów walut
Brak stabilności waluty, może mieć poważne konsekwencje dla przedsiębiorstw zajmujących się importem oraz eksportem dóbr. Głównie mowa tutaj o branży spożywczej, producentach mebli jak i usługodawcach. Złotówka w ostatnim okresie jest jednak stabilną walutą i nie notuje gwałtownych zmian wartości.
9. Wzrost stóp procentowych
Jest to typ ryzyka o niskim stopniu prawdopodobieństwa, gdyż jak prognozują eksperci – NBP nie planuje w ciągu najbliższych kwartałów zmian w ich wartości. Banki centralne innych krajów wprowadzają jednak bardziej restrykcyjną politykę finansową i być może trend ten dotrze również do naszego kraju.